Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

– zalicza chemię do nauk przyrodniczych

– stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej

– nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie

– zna sposoby opisywania doświadczeń chemicznych

– opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami produktów stosowanych na co dzień

– definiuje pojęcie gęstość

– podaje wzór na gęstość

– przeprowadza proste obliczenia

z wykorzystaniem pojęć masa, gęstość, objętość

– wymienia jednostki gęstości

– odróżnia właściwości fizyczne od chemicznych

– definiuje pojęcie mieszanina substancji

– opisuje cechy mieszanin jednorodnych

i niejednorodnych

– podaje przykłady mieszanin

– opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki

– definiuje pojęcia zjawisko fizyczne
 i reakcja chemiczna

– podaje przykłady zjawisk fizycznych

i reakcji chemicznych zachodzących

w otoczeniu człowieka

– definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny

i związek chemiczny

– dzieli substancje chemiczne na proste

i złożone oraz na pierwiastki i związki chemiczne

– podaje przykłady związków chemicznych

– dzieli pierwiastki chemiczne na

metale i niemetale

– podaje przykłady pierwiastków chemicznych (metali i niemetali)

– odróżnia metale i niemetale na podstawie ich właściwości

– opisuje, na czym polegają rdzewienie
   i korozja

– wymienia niektóre czynniki powodujące korozję

– posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg)

Uczeń:

– omawia, czym zajmuje się chemia

– wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką

przydatną ludziom

– wyjaśnia, czym są obserwacje, a czym wnioski z doświadczenia

– przelicza jednostki (masy, objętości, gęstości)

– wyjaśnia, czym ciało fizyczne różni się

od substancji

– opisuje właściwości substancji

– wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby

rozdzielania mieszanin na składniki

– sporządza mieszaninę

– dobiera metodę rozdzielania mieszaniny na składniki

– opisuje i porównuje zjawisko fizyczne

i reakcję chemiczną

– projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną

– definiuje pojęcie stopy metali

– podaje przykłady zjawisk fizycznych

i reakcji chemicznych zachodzących

w otoczeniu człowieka

– wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboli

chemicznych

– rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne

– wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem, związkiem chemicznym i mieszaniną

– proponuje sposoby zabezpieczenia przed rdzewieniem przedmiotów wykonanych
z żelaza

Uczeń:

– podaje zastosowania wybranego szkła i sprzętu laboratoryjnego

– identyfikuje substancje na podstawie

podanych właściwość

– przeprowadza obliczenia

z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość

– przelicza jednostki

– podaje sposób rozdzielenia wskazanej

mieszaniny na składniki

– wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie

– projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski

– wskazuje w podanych przykładach

reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne

– wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny

– wyjaśnia różnicę między mieszaniną

a związkiem chemicznym

– opisuje doświadczenia wykonywane na lekcji

– przeprowadza wybrane doświadczenia

Uczeń:

– omawia podział chemii na organiczną
i nieorganiczną

– definiuje pojęcie patyna

– projektuje doświadczenie o podanym  tytule (rysuje schemat, zapisuje obserwacje i formułuje wnioski)

– przeprowadza doświadczenia z działu

Substancje i ich przemiany

– projektuje i przewiduje wyniki doświadczeń na podstawie posiadanej wiedzy

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

– opisuje skład i właściwości powietrza

– określa, co to są stałe i zmienne składniki powietrza

– opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru, azotu oraz właściwości fizyczne gazów szlachetnych

– podaje, że woda jest związkiem

chemicznym wodoru i tlenu

– tłumaczy, na czym polega zmiana stanu skupienia na przykładzie wody

– definiuje pojęcie wodorki

– omawia obieg tlenu i tlenku węgla(IV) w przyrodzie

– określa znaczenie powietrza, wody, tlenu, tlenku węgla(IV)

– podaje, jak można wykryć tlenek węgla(IV)

– określa, jak zachowują się substancje

higroskopijne

– opisuje, na czym polegają reakcje syntezy, analizy, wymiany

– omawia, na czym polega spalanie

– definiuje pojęcia substrat i produkt reakcji chemicznej

– wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej

– określa typy reakcji chemicznych

– określa, co to są tlenki i zna ich podział

– wymienia podstawowe źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza

– wskazuje różnicę między reakcjami egzo- i endoenergetyczną

– podaje przykłady reakcji egzo-

i endoenergetycznych

– wymienia niektóre efekty towarzyszące

reakcjom chemicznym

Uczeń:

– projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów

– wymienia stałe i zmienne składniki powietrza

– oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu,  np. w sali lekcyjnej

– opisuje, jak można otrzymać tlen

– opisuje właściwości fizyczne i chemiczne  gazów szlachetnych, azotu

– podaje przykłady wodorków niemetali

– wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy

– wymienia niektóre zastosowania azotu, gazów szlachetnych, tlenku węgla(IV), tlenu, wodoru

– podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(IV) (na przykładzie reakcji węgla z tlenem)

– definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna

– planuje doświadczenie umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(IV) w powietrzu wydychanym z płuc

– wyjaśnia, co to jest efekt cieplarniany

– opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie

– wymienia właściwości wody

– wyjaśnia pojęcie higroskopijność

– zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej

– wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne

– opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej i kwaśnych opadów

– podaje sposób otrzymywania wodoru (w reakcji kwasu chlorowodorowego z metalem)

− opisuje sposób identyfikowania gazów: wodoru, tlenu, tlenku węgla(IV)

• wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza
• wymienia niektóre sposoby postępowania pozwalające chronić powietrze przed zanieczyszczeniami

– definiuje pojęcia reakcje egzo- i endoenergetyczne

Uczeń:

– określa, które składniki powietrza są stałe,

a które zmienne

– wykonuje obliczenia dotyczące zawartości procentowej substancji występujących w powietrzu

– wykrywa obecność tlenku węgla(IV)

– opisuje właściwości tlenku węgla(II)

– wyjaśnia rolę procesu fotosyntezy w naszym życiu

– podaje przykłady substancji szkodliwych dla środowiska

– wyjaśnia, skąd się biorą kwaśne opady

– określa zagrożenia wynikające z efektu

cieplarnianego, dziury ozonowej, kwaśnych opadów

– proponuje sposoby zapobiegania powiększaniu się dziury ozonowej

i ograniczenia powstawania kwaśnych opadów

– projektuje doświadczenia, w których otrzyma tlen, tlenek węgla(IV), wodór

– projektuje doświadczenia, w których zbada właściwości tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru

– zapisuje słownie przebieg różnych rodzajów reakcji chemicznych

– podaje przykłady różnych typów reakcji chemicznych

– wykazuje obecność pary wodnej

w powietrzu

– omawia sposoby otrzymywania wodoru

– podaje przykłady reakcji egzo-

i endoenergetycznych

– zalicza przeprowadzone na lekcjach reakcje do egzo- lub endoenergetycznych

Uczeń:

– otrzymuje tlenek węgla(IV) w reakcji węglanu wapnia z kwasem chlorowodorowym

– wymienia różne sposoby otrzymywania tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru

– projektuje doświadczenia dotyczące powietrza i jego składników

– uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(IV), że tlenek węgla(IV) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu

– uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu  z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru

– planuje sposoby postępowania umożliwiające ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami

– identyfikuje substancje na podstawie schematów reakcji chemicznych

– wykazuje zależność między rozwojem cywilizacji a występowaniem zagrożeń, np. podaje przykłady dziedzin życia, których rozwój powoduje negatywne skutki dla środowiska przyrodniczego

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

– definiuje pojęcie materia

– definiuje pojęcie dyfuzji

– opisuje ziarnistą budowę materii

– opisuje, czym atom różni się od cząsteczki

– definiuje pojęcia: jednostka masy atomowej,

masa atomowa, masa cząsteczkowa

– oblicza masę cząsteczkową prostych związków chemicznych

– opisuje i charakteryzuje skład atomu

pierwiastka chemicznego (jądro – protony i neutrony, powłoki elektronowe – elektrony)

– wyjaśni, co to są nukleony

– definiuje pojęcie elektrony walencyjne

– wyjaśnia, co to są liczba atomowa, liczba masowa

– ustala liczbę protonów, elektronów, neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa

– podaje, czym jest konfiguracja elektronowa

– definiuje pojęcie izotop

– dokonuje podziału izotopów

– wymienia najważniejsze dziedziny życia,
w których mają zastosowanie izotopy

– opisuje układ okresowy pierwiastków

chemicznych

– podaje treść prawa okresowości

– podaje, kto jest twórcą układu okresowego

pierwiastków chemicznych

– odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach chemicznych

– określa rodzaj pierwiastków (metal, niemetal) i podobieństwo właściwości pierwiastków w grupie

Uczeń:

– planuje doświadczenie potwierdzające

ziarnistość budowy materii

– wyjaśnia zjawisko dyfuzji

– podaje założenia teorii atomistyczno-

-cząsteczkowej budowy materii

– oblicza masy cząsteczkowe

– opisuje pierwiastek chemiczny jako zbiór atomów o danej liczbie atomowej Z

– wymienia rodzaje izotopów

– wyjaśnia różnice w budowie atomów

izotopów wodoru

– wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy

– korzysta z układu okresowego pierwiastków

chemicznych

– wykorzystuje informacje odczytane z układu

okresowego pierwiastków chemicznych

– podaje maksymalną liczbę elektronów na

poszczególnych powłokach (K, L, M)

– zapisuje konfiguracje elektronowe

– rysuje modele atomów pierwiastków chemicznych

– określa, jak zmieniają się niektóre właściwości pierwiastków w grupie i okresie

Uczeń:

– wyjaśnia różnice między pierwiastkiem

a związkiem chemicznym na podstawie założeń teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii

– oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych

– definiuje pojęcie masy atomowej jako średniej mas atomów danego pierwiastka, z uwzględnieniem jego składu izotopowego

– wymienia zastosowania różnych izotopów

– korzysta z informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

– oblicza maksymalną liczbę elektronów

w powłokach

– zapisuje konfiguracje elektronowe

– rysuje uproszczone modele atomów

– określa zmianę właściwości pierwiastków
w grupie i okresie

Uczeń:

– wyjaśnia związek między podobieństwami właściwości pierwiastków chemicznych zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową ich atomów i liczbą elektronów walencyjnych

− wyjaśnia, dlaczego masy atomowe podanych pierwiastków chemicznych w układzie okresowym nie są liczbami całkowitymi

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

– wymienia typy wiązań chemicznych

– podaje definicje: wiązania kowalencyjnego niespolaryzowanego, wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego, wiązania jonowego

– definiuje pojęcia: jon, kation, anion

– definiuje pojęcie elektroujemność

– posługuje się symbolami pierwiastków chemicznych

– podaje, co występuje we wzorze elektronowym

– odróżnia wzór sumaryczny od wzoru

strukturalnego

– zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne cząsteczek

– definiuje pojęcie wartościowość

– podaje wartościowość pierwiastków

chemicznych w stanie wolnym

– odczytuje z układu okresowego

maksymalną wartościowość pierwiastków chemicznych względem wodoru grup 1., 2. i 13.−17.

– wyznacza wartościowość pierwiastków

chemicznych na podstawie wzorów

sumarycznych

– zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego na podstawie wartościowości pierwiastków chemicznych

– określa na podstawie wzoru liczbę atomów

pierwiastków w związku chemicznym

– interpretuje zapisy (odczytuje ilościowo i jakościowo proste zapisy), np.: H₂, 2 H, 2 H₂ itp.

– ustala na podstawie wzoru sumarycznego nazwę prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych

– ustala na podstawie nazwy wzór

sumaryczny prostych

dwupierwiastkowych związków

chemicznych

– rozróżnia podstawowe rodzaje reakcji

chemicznych

– wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej

– podaje treść prawa zachowania masy

– podaje treść prawa stałości składu

związku chemicznego

– przeprowadza proste obliczenia

z wykorzystaniem prawa zachowania

Uczeń:

– opisuje rolę elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów

– odczytuje elektroujemność pierwiastków chemicznych

– opisuje sposób powstawania jonów

– określa rodzaj wiązania w prostych

przykładach cząsteczek

− podaje przykłady substancji o wiązaniu

kowalencyjnym i substancji o wiązaniu jonowym

– przedstawia tworzenie się wiązań chemicznych kowalencyjnego i jonowego dla prostych przykładów

– określa wartościowość na podstawie układu okresowego pierwiastków

– zapisuje wzory związków chemicznych na podstawie podanej wartościowości lub nazwy pierwiastków chemicznych

– podaje nazwę związku chemicznego

na podstawie wzoru

– określa wartościowość pierwiastków

w związku chemicznym

– zapisuje wzory cząsteczek, korzystając

z modeli

– wyjaśnia znaczenie współczynnika

stechiometrycznego i indeksu stechiometrycznego

– wyjaśnia pojęcie równania reakcji

chemicznej

– odczytuje proste równania reakcji chemicznych

– zapisuje równania reakcji chemicznych

− dobiera współczynniki w równaniach

reakcji chemicznych

Uczeń:

– określa typ wiązania chemicznego

w podanym przykładzie

– wyjaśnia na podstawie budowy atomów, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie

– wyjaśnia różnice między typami wiązań chemicznych

– opisuje powstawanie wiązań kowalencyjnych dla wymaganych przykładów

– opisuje mechanizm powstawania wiązania jonowego

– opisuje, jak  wykorzystać elektroujemność do określenia rodzaju wiązania chemicznego w cząsteczce

– wykorzystuje pojęcie wartościowości

– odczytuje z układu okresowego

wartościowość pierwiastków

chemicznych grup 1., 2. i 13.−17. (względem wodoru, maksymalną względem tlenu)

– nazywa związki chemiczne na podstawie wzorów sumarycznych i zapisuje wzory na podstawie ich nazw

– zapisuje i odczytuje równania reakcji

chemicznych (o większym stopniu trudności)

– przedstawia modelowy schemat równania reakcji chemicznej

– rozwiązuje zadania na podstawie prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego

– dokonuje prostych obliczeń stechiometrycznych

Uczeń:

– wykorzystuje pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązania w podanych substancjach

–  uzasadnia i udowadnia doświadczalnie, że masa substratów jest równa masie produktów

– rozwiązuje trudniejsze zadania dotyczące poznanych praw (zachowania masy, stałości składu związku chemicznego)

– wskazuje podstawowe różnice między wiązaniami kowalencyjnym a jonowym oraz kowalencyjnym niespolaryzowanym a kowalencyjnym spolaryzowanym

– opisuje zależność właściwości związku chemicznego od występującego w nim wiązania chemicznego

– porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności)

– zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych o dużym stopniu trudności

– wykonuje obliczenia stechiometryczne

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

– charakteryzuje rodzaje wód występujących

w przyrodzie

– podaje, na czym polega obieg wody

w przyrodzie

– podaje przykłady źródeł zanieczyszczenia wód

– wymienia niektóre skutki zanieczyszczeń oraz sposoby walki z nimi

– wymienia stany skupienia wody

– określa, jaką wodę nazywa się wodą destylowaną

– nazywa przemiany stanów skupienia wody

– opisuje właściwości wody

– zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny

cząsteczki wody

– definiuje pojęcie dipol

– identyfikuje cząsteczkę wody jako dipol

– wyjaśnia podział substancji na dobrze rozpuszczalne, trudno rozpuszczalne oraz praktycznie nierozpuszczalne w wodzie

− podaje przykłady substancji, które

rozpuszczają się i nie rozpuszczają się

w wodzie

– wyjaśnia pojęcia: rozpuszczalnik i substancja

rozpuszczana

– projektuje doświadczenie dotyczące rozpuszczalności różnych substancji w wodzie

– definiuje pojęcie rozpuszczalność

– wymienia czynniki, które wpływają

na rozpuszczalność substancji

– określa, co to jest krzywa rozpuszczalności

– odczytuje z wykresu rozpuszczalności

rozpuszczalność danej substancji w podanej

temperaturze

– wymienia czynniki wpływające na szybkość

rozpuszczania się substancji stałej w wodzie

– definiuje pojęcia: roztwór właściwy, koloid

i zawiesina

– podaje przykłady substancji tworzących z wodą roztwór właściwy, zawiesinę, koloid

– definiuje pojęcia: roztwór nasycony, roztwór nienasycony, roztwór stężony, roztwór rozcieńczony

– definiuje pojęcie krystalizacja

– podaje sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z nasyconego i odwrotnie

– definiuje stężenie procentowe roztworu

– podaje wzór opisujący stężenie procentowe roztworu

– prowadzi proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu

Uczeń:

– opisuje budowę cząsteczki wody

– wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna

– wymienia właściwości wody zmieniające

się pod wpływem zanieczyszczeń

– planuje doświadczenie udowadniające, że woda: z sieci wodociągowej i naturalnie występująca w przyrodzie są mieszaninami

– proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą

– tłumaczy, na czym polegają procesy mieszania i rozpuszczania

– określa, dla jakich substancji woda jest

dobrym rozpuszczalnikiem

– charakteryzuje substancje ze względu na ich

rozpuszczalność w wodzie

– planuje doświadczenia wykazujące wpływ

różnych czynników na szybkość

rozpuszczania substancji stałych w wodzie

– porównuje rozpuszczalność różnych

substancji w tej samej temperaturze

– oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej objętości wody

w podanej temperaturze

– podaje przykłady substancji, które

rozpuszczają się w wodzie, tworząc

roztwory właściwe

– podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy lub zawiesiny

– wskazuje różnice między roztworem

właściwym a zawiesiną

– opisuje różnice między roztworami:

rozcieńczonym, stężonym, nasyconym

i nienasyconym

– przekształca wzór na stężenie procentowe

roztworu tak, aby obliczyć masę substancji

rozpuszczonej lub masę roztworu

– oblicza masę substancji rozpuszczonej lub

masę roztworu, znając stężenie procentowe

roztworu

– wyjaśnia, jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym, np. 100 g 20-procentowego roztworu soli kuchennej

Uczeń:

– wyjaśnia, na czym polega tworzenie

wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego

w cząsteczce wody

– wyjaśnia budowę polarną cząsteczki wody

– określa właściwości wody wynikające z jej

budowy polarnej

– przewiduje zdolność różnych substancji do rozpuszczania się w wodzie

– przedstawia za pomocą modeli proces

rozpuszczania w wodzie substancji o budowie polarnej, np. chlorowodoru

– podaje rozmiary cząstek substancji

wprowadzonych do wody i znajdujących się

w roztworze właściwym, koloidzie,

zawiesinie

– wykazuje doświadczalnie wpływ różnych

czynników na szybkość rozpuszczania

substancji stałej w wodzie

– posługuje się wykresem rozpuszczalności

– wykonuje obliczenia z wykorzystaniem

wykresu rozpuszczalności

– oblicza masę wody, znając masę roztworu

i jego stężenie procentowe

– prowadzi obliczenia z wykorzystaniem

pojęcia gęstości

– podaje sposoby zmniejszenia lub zwiększenia stężenia roztworu

– oblicza stężenie procentowe roztworu

powstałego przez zagęszczenie i rozcieńczenie

roztworu

– oblicza stężenie procentowe roztworu

nasyconego w danej temperaturze

(z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności)

– wymienia czynności prowadzące

do sporządzenia określonej objętości roztworu

o określonym stężeniu procentowym

– sporządza roztwór o określonym stężeniu

procentowym

Uczeń:

– proponuje doświadczenie udowadniające,

że woda jest związkiem wodoru i tlenu

– określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody

– porównuje rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i jonowych

– wykazuje doświadczalnie, czy roztwór jest

nasycony, czy nienasycony

– rozwiązuje z wykorzystaniem gęstości zadania rachunkowe dotyczące stężenia procentowego

– oblicza rozpuszczalność substancji w danej

temperaturze, znając stężenie procentowe jej

roztworu nasyconego w tej temperaturze

– oblicza stężenie roztworu powstałego po zmieszaniu roztworów tej samej substancji o różnych stężeniach

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

– definiuje pojęcie katalizator

– definiuje pojęcie tlenek

– podaje podział tlenków na tlenki metali i tlenki niemetali

– zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków metali i tlenków niemetali

– wymienia zasady BHP dotyczące pracy z zasadami

– definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada

– odczytuje z tabeli rozpuszczalności, czy wodorotlenek jest rozpuszczalny w wodzie czy też nie

– opisuje budowę wodorotlenków

– zna wartościowość grupy wodorotlenowej

– rozpoznaje wzory wodorotlenków

– zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)₂, Al(OH)₃, Cu(OH)₂

– opisuje właściwości oraz zastosowania wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia

– łączy nazwy zwyczajowe (wapno palone i wapno gaszone) z nazwami systematycznymi tych związków chemicznych

– definiuje pojęcia: elektrolit, nieelektrolit

− definiuje pojęcia: dysocjacja jonowa, wskaźnik

– wymienia rodzaje odczynów roztworów

– podaje barwy wskaźników w roztworze o podanym odczynie

– wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa zasad

– zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady)

− podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej

– odróżnia zasady od innych substancji za pomocą wskaźników

– rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada

Uczeń:

– podaje sposoby otrzymywania tlenków

– opisuje właściwości i zastosowania wybranych tlenków

– podaje wzory i nazwy wodorotlenków

– wymienia wspólne właściwości zasad i wyjaśnia, z czego one wynikają

– wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków

– zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu i wapnia

– wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno palone i wapno gaszone

– odczytuje proste równania dysocjacji jonowej zasad

– definiuje pojęcie odczyn zasadowy

– bada odczyn

– zapisuje obserwacje do przeprowadzanych na lekcji doświadczeń

Uczeń:

– wyjaśnia pojęcia wodorotlenek i zasada

– wymienia przykłady wodorotlenków i zasad

– wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność

– wymienia poznane tlenki metali, z których
   otrzymać zasady

– zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku

– planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać wodorotlenki sodu, potasu lub wapnia

– planuje sposób otrzymywania wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie

– zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej zasad

– określa odczyn roztworu zasadowego i uzasadnia to

– opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

– opisuje zastosowania wskaźników

– planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie odczynu produktów używanych w życiu codziennym

Uczeń:

– zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu

– planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także praktycznie nierozpuszczalne w wodzie

– zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków

– identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji

– odczytuje równania reakcji chemicznych

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

• wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami
• zalicza kwasy do elektrolitów
• definiuje pojęcie kwasy zgodnie z teorią Arrheniusa
• opisuje budowę kwasów
• opisuje różnice w budowie kwasów beztlenowych i kwasów tlenowych
• zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H₂S, H₂SO₄, H₂SO₃, HNO₃, H₂CO₃, H₃PO₄
• zapisuje wzory strukturalne kwasów beztlenowych
• podaje nazwy poznanych kwasów
• wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu
• wyznacza wartościowość reszty kwasowej
• wyjaśnia, jak można otrzymać np. kwas chlorowodorowy, siarkowy(IV)
• wyjaśnia, co to jest tlenek kwasowy
• opisuje właściwości kwasów, np.: chlorowodorowego, azotowego(V) i siarkowego(VI)
• stosuje zasadę rozcieńczania kwasów
• opisuje podstawowe zastosowania kwasów: chlorowodorowego, azotowego(V) i siarkowego(VI)
• wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) kwasów
• definiuje pojęcia: jon, kation i anion
• zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów (proste przykłady)
• wymienia rodzaje odczynu roztworu
• wymienia poznane wskaźniki
• określa zakres pH i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów
• rozróżnia doświadczalnie odczyny roztworów za pomocą wskaźników
• wyjaśnia pojęcie kwaśne opady
• oblicza masy cząsteczkowe HCl i H₂S

Uczeń:

• udowadnia, dlaczego w nazwie danego kwasu pojawia się wartościowość
• zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów
• wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i kwasów beztlenowych
• zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów
• wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy
• wskazuje przykłady tlenków kwasowych
• opisuje właściwości poznanych kwasów
• opisuje zastosowania poznanych kwasów
• wyjaśnia pojęcie dysocjacja jonowa
• zapisuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów
• nazywa kation H⁺ i aniony reszt kwasowych
• określa odczyn roztworu (kwasowy)
• wymienia wspólne właściwości kwasów
• wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości kwasów
• zapisuje obserwacje z przeprowadzanych doświadczeń
• posługuje się skalą pH
• bada odczyn i pH roztworu
• wyjaśnia, jak powstają kwaśne opady
• podaje przykłady skutków kwaśnych opadów
• oblicza masy cząsteczkowe kwasów
• oblicza zawartość procentową pierwiastków chemicznych w cząsteczkach kwasów

Uczeń:

• zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu
• wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność
• projektuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać omawiane na lekcjach kwasy
• wymienia poznane tlenki kwasowe
• wyjaśnia zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI)
• planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (np.: w serze, mleku, jajku)
• opisuje reakcję ksantoproteinową
• zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów
• zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) w formie stopniowej dla H₂S, H₂CO₃
• określa kwasowy odczyn roztworu na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze
• opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)
• podaje przyczyny odczynu roztworów: kwasowego, zasadowego, obojętnego
• interpretuje wartość pH w ujęciu jakościowym (odczyny: kwasowy, zasadowy, obojętny)
• opisuje zastosowania wskaźników
• planuje doświadczenie, które pozwala zbadać pH produktów występujących w życiu codziennym
• rozwiązuje zadania obliczeniowe o wyższym stopniu trudności
• analizuje proces powstawania i skutki kwaśnych opadów
• proponuje niektóre sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów

Uczeń:

• zapisuje wzór strukturalny kwasu nieorganicznego o podanym wzorze sumarycznym
• nazywa dowolny kwas tlenowy (określenie wartościowości pierwiastków chemicznych, uwzględnienie ich w nazwie)
• projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których wyniku można otrzymać kwasy
• identyfikuje kwasy na podstawie podanych informacji
• odczytuje równania reakcji chemicznych
• rozwiązuje zadania obliczeniowe o wyższym stopniu trudności
• proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów
• wyjaśnia pojęcie skala pH

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

• opisuje budowę soli
• tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli (np. chlorków, siarczków)
• wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli
• tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych (proste przykłady)
• tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw (np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia)
• wskazuje wzory soli wśród wzorów różnych związków chemicznych
• definiuje pojęcie dysocjacja jonowa (elektrolityczna) soli
• dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie
• ustala rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie
• zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli rozpuszczalnych w wodzie (proste przykłady)
• podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli (proste przykłady)
• opisuje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas)
• zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)
• definiuje pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa
• odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej
• określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej
• podaje przykłady zastosowań najważniejszych soli

Uczeń:

• wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli
• podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady)
• zapisuje równania reakcji zobojętniania w formach: cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej
• podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli
• odczytuje równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)
• korzysta z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie
• zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w formach cząsteczkowej i jonowej (proste przykłady)
• zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej soli
• dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności metali)
• opisuje sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź i magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym)
• zapisuje obserwacje z doświadczeń przeprowadzanych na lekcji

– wymienia zastosowania najważniejszych soli

Uczeń:

• tworzy i zapisuje nazwy i wzory soli: chlorków, siarczków, azotanów(V), siarczanów(IV), siarczanów(VI), węglanów, fosforanów(V) (ortofosforanów(V))
• zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli
• otrzymuje sole doświadczalnie
• wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania i reakcji strąceniowej
• zapisuje równania reakcji otrzymywania soli
• ustala, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas ® sól + wodór
• projektuje i przeprowadza reakcję zobojętniania (HCl + NaOH)
• swobodnie posługuje się tabelą rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie
• projektuje doświadczenia pozwalające otrzymać substancje trudno rozpuszczalne i praktycznie nierozpuszczalne (sole i wodorotlenki) w reakcjach strąceniowych
• zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej (reakcje otrzymywania substancji trudno rozpuszczalnych i praktycznie nierozpuszczalnych w reakcjach strąceniowych)
• podaje przykłady soli występujących w przyrodzie
• wymienia zastosowania soli
• opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

Uczeń:

• wymienia metody otrzymywania soli
• przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna (poznane metody, tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie, szereg aktywności metali)
• zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli
• wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania
• proponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej i praktycznie nierozpuszczalnej
• przewiduje wynik reakcji strąceniowej
• identyfikuje sole na podstawie podanych informacji
• podaje zastosowania reakcji strąceniowych
• projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące otrzymywania soli
• przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń dotyczących otrzymywania soli (różne metody)
• opisuje zaprojektowane doświadczenia

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie związki organiczne
• podaje przykłady związków chemicznych zawierających węgiel
• wymienia naturalne źródła węglowodorów
• wymienia nazwy produktów destylacji ropy naftowej i podaje przykłady ich zastosowania
• stosuje zasady bhp w pracy z gazem ziemnym oraz produktami przeróbki ropy naftowej
• definiuje pojęcie węglowodory
• definiuje pojęcie szereg homologiczny
• definiuje pojęcia: węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, alkany, alkeny, alkiny
• zalicza alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny – do nienasyconych
• zapisuje wzory sumaryczne: alkanów, alkenów i alkinów o podanej liczbie atomów węgla
• rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe): alkanów, alkenów i alkinów o łańcuchach prostych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce)
• podaje nazwy systematyczne alkanów (do pięciu atomów węgla w cząsteczce)
• podaje wzory ogólne: alkanów, alkenów i alkinów
• podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów
• przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego
• opisuje budowę i występowanie metanu
• opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu, etanu
• wyjaśnia, na czym polegają spalanie całkowite i spalanie niecałkowite
• zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i spalania niecałkowitego metanu, etanu
• podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i etynu
• opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu
• definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer
• opisuje najważniejsze zastosowania metanu, etenu i etynu
• opisuje wpływ węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych na wodę bromową (lub rozcieńczony roztwór manganianu(VII) potasu)

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny
• tworzy nazwy alkenów i alkinów na podstawie nazw odpowiednich alkanów
• zapisuje wzory: sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne (grupowe); podaje nazwy: alkanów, alkenów i alkinów
• buduje model cząsteczki: metanu, etenu, etynu
• wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a spalaniem niecałkowitym
• opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (spalanie) alkanów (metanu, etanu) oraz etenu i etynu
• zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu, etanu, przy dużym i małym dostępie tlenu
• pisze równania reakcji spalania etenu i etynu
• porównuje budowę etenu i etynu
• wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania i polimeryzacji
• opisuje właściwości i niektóre zastosowania polietylenu
• wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od węglowodorów nienasyconych, np. metan od etenu czy etynu
• wyjaśnia, od czego zależą właściwości węglowodorów
• wykonuje proste obliczenia dotyczące węglowodorów
• podaje obserwacje do wykonywanych na lekcji doświadczeń